Πώς τότε και πως τώρα

Λάκης Μουρσιώτης

Κομπανία-Δημοσιεύτηκε στο άρθρο του Λάκη Μουρσιώτη

Τώρα τηλεόραση, συναυλίες, αυτοκίνητα (που να μην μπορείς να περάσεις απ΄τη μια μεριά του δρόμου στην άλλη), εκδρομή ο Πολιτιστικός, εκδρομή ο Ε.Ο.Σ., εκδρομή από Σ.Ε.Ο., εκδρομή ο Φιλόπτωχος, εκδρομή το ΚΑΠΗ και χώρια γκρουπ με ιδιωτική πρωτοβουλία. Καφετέριες και μπαράκια για τους νέους, λεωφορεία και Ι.Χ. για τις θάλασσες που γεμίζουν κόσμο και που ένας χοντρός ή μια χοντρή να μη βρίσκει κάπου μια απόμερη παραλία για αν κρύψουν τις γραμμές τους και πάλι παράπονα γιατί δεν περνάμε καλά.

Για ελάτε να δείτε πως περνούσαν οι μανάδες και οι πατεράδες μας, που περίμεναν μια γιορτή για να γειτονέψουν (επίσκεψη). Τις γιορτινές μέρες γέμιζαν τα σοκάκια κόσμο. Φως στο σπίτι με την γκαζόλαμπα και ακόμη παλαιότερα με το δαδί. Γύρω στην πυροστιά δηλ. στη βάση του τζακιού και γύρω-γύρω το χατίλι ή ξύλινη μπουλντούρα. Ο καπνός έβγαινε από το μπουχαρί (καπνοδόχο) παραμύθια ο παππούς και η γιαγιά. Φτώχια με το τσουβάλι. Ξύλα για το τζάκι οι γυναίκες σταβλιά με τον πιδιλόγο στο κεφάλι και οι άνδρες καρλιά δηλ. ένα δεματι ξύλα, μπαγλάρωμα με το σχοινί κάτω από τις μασχάλες και αγάντα ανηφόρες-κατηφόρες μέστα στ΄αρμάνια (δάσος). Αν εξασφάλιζαν τα ξύλα για τον χειμώνα, το ψωμί και κανένα ζυγάρι παπούτσια για τα παιδιά, ο χειμώνας περνούσε όλο μια χαρά.

Αν πεις για ψυχαγωγία οι τόσο και πάντα αγαπημένες γειτόνισσες είχαν το νυχτέρι. Πότε στην Καλλιόπα, πότε στην Λένγκω, πότε στην Αντώνινα κ.λ.π. με τα εργόχειρα. Πλέκανε σκουφούνια και φανέλες καναβίτσες και μαζί με την καληνύχτα έλεγαν: Άιντε περάσαμι κι απόψι σαν θέλει η θιός, αύριο θα ρθείτι σι μένα.

Θα με ρωτήσετε δεν τρώγατε φρούτα; Μα και βέβαια. Μαζί με τον Αγιασμό την ημέρα των Φώτων οι παπάδες των δύο εκκλησιών περνούσαν από τα σπίτια και μέσα σ΄όλα τα έθιμα που είχε το ωραίο μας Λιτόχωρο ήταν κι αυτό, και έδιναν από ένα πορτοκάλι. Φυσικά περνούσε ο χειμώνας, ερχότανε τα σύκα και τότε ναι τρώγαμε.

Κι αφού είπα αυτά για το χειμώνα μετά τα μπάνια τα οποία ξεκίνησα ας έρθω στο επόμενο καλοκαίρι.

Ερχόταν πολλοί παραθεριστές, το χωριό ζωντάνευε. Υπήρχαν δύο κέντρα, ένα στο πάρκο, το είχε ένας Φωτιάδης που το λέγανε «Φαταούλα», κι ένα εκεί που είναι τώρα το ζαχαροπλαστείο του Λιάγκα, το είχε ο Δημητρός Καλαϊτζης.

Στο Λιτόχωρο οι ανακοινώσεις γινότανε από έναν τελάλη. «Λοιπόν κύριοι απόψε στα κατούνια θα γίνει μέγας οικογενειακός χορός». Η πίστα ήταν μέσα στο παλιό γήπεδο. Όλο το χωριό βούιζε από την γλυκύτατη φωνή του τελάλη. Παραθεριστές και παραθερίστριες τα καλά τους και έτοιμοι για το χορό.

Ορχήστρα; Ούτε μικρόφωνα, ούτε ενισχυτές, μόνο το δυνατό και γλυκύτατο βιολί του Γόλα του Τριανταφύλλου (Καραγκούνη) και το λαγούτο του μπάρμπα Χρήστου του Κάκκαλου. Γλέντι μέχρι το πρωί, και όλο το χωριό γύρω από την πίστα. Οι γιαγιάδες με τα καρεκλιά γύρω-γύρω στην πρώτη θέση. Οι νέοι και οι ηλικιωμένοι Λιτοχωρίτες που συμμετείχαν ήταν ο πυρήνας του κεφιού.

Φυσικά να μην ξεχάσω να αναφέρω τα μεγάλα πανηγύρια των Αγίων Αποστόλων και του Αηλιά. Ντόπιοι και ξένοι όλοι μαζί στα μαγευτικά τοπία των δύο αυτών εξωκλησιών. Τα κλαρίνα, τα βιολιά και τα γραμμόφωνα να ομολογήσουμε ότι τα πιο πολλά ήταν των ναυτικών μας.

Του Αηλιά στην παραλία μας ερχόταν τα καϊκια των Λιτοχωριτών και οι ναυτικοί δίνανε άλλο τόνο στο πανηγύρι. Ήταν ανήμερα του Αηλιά ύστερα από μια ανώμαλη κατάσταση μετά την κατοχή που έγινε ο πρώτος χορός (που ξέχασα να πω ότι τον λέγαμε μπάλο). Έγινε με πρωτοβουλία του γραφόντος για να μαζευτούν χρήματα για την επανίδρυση του μουσικογυμναστικου συλλόγου «Απόλλωνας». Η συμμετοχή του κόσμου ήταν συγκινητική, πήραμε τις πρώτες φανέλες και τα παπούτσια. Και μάλιστα για να δώσουμε άλλο χρώμα στον χορό ο γραφών μαζί με τον τροβαδούρο τον Τάκη τον Μάνο τραγουδήσαμε στην πίστα με την κιθάρα και καταχειροκροτηθήκαμε. Αυτή ήταν η πρώτη γιορτινή εκδήλωση μετά την κατοχή γι΄αυτό και την αναφέρω.

Ευχαριστώ όλους όσους με διαβάσατε.

Το άρθρο δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα “Δημότης”