Το έθιμο της Αναλήψεως

Η μέρα της Αναλήψεως στα χρόνια τα παλιά ήταν μέρα πανηγυρική και γιορτινή.

Κάθε χρόνο, ημέρα Πέμπτη από νωρίς το απόγευμα, όλοι οι Λιτοχωρινοι, άντρες και γυναίκες, κορίτσια αγόρια και παιδιά κατέβαιναν στον Ενιπέα σε παρέες από συγγενείς, φίλους και γείτονες.

Όλοι περίμεναν με λαχτάρα αυτή τη γιορτή και εκείνο το χαρακτηριστικό και αλησμόνητο απόγευμα! Οι γυναίκες άπλωναν στρωσιδια και έφερναν ένα σωρό λιχουδιές....Οι πλευρές του Ενιπέα γέμιζαν από κόσμο. Οι γυναίκες έφερναν και το περίσσευμα της Πασχαλινής βαφής των αυγών και το έριχναν στο λάκκο.

Οι μάνες έλεγαν στα παιδιά πως είναι καλό αυτή τη μέρα να βραχούν στον Ενιπέα, γιατί το νερό είναι αγιασμένο και θεραπεύει από αρρώστιες.

Πρώτα έβρεχαν το κεφάλι και τα χέρια.

Έμπαιναν ως τα γόνατα στο νερό και προσπαθούσαν σκυμμένοι, χωρίς να βάλουν τα χέρια, αλλά μόνο με το στόμα, να πάρουν μικρές πέτρες μέσα από το νερό, στα ρηχά. Οι πέτρες έπρεπε να είναι 3 ή 6 ή 9. Το βράδυ οι γυναίκες έβαζαν τις πέτρες αυτές στο καντήλι του σπιτιού όπου παρέμειναν για ένα χρόνο. Όμως τις έβαζαν και μέσα στο μαξιλάρι και σε μια γωνιά του σπιτιού, γιατί πίστευαν ότι έτσι εξασφάλιζαν την ευτυχία στο σπιτικό τους.

Η πέτρα σύμφωνα με τη λαογραφία συμβολίζει όλη την δύναμη γιατί βρίσκεται μέσα στα αγιασμένα νερά του Ενιπέα. Οι παλαιότεροι διηγούνται ότι οι νοικοκυρές την ημέρα της Αναλήψεως γέμιζαν ένα μπουκάλι με νερό του Ενιπέα και το έφερναν στο σπίτι για να ραντίσουν όλους τους χώρους.

Το έθιμο της Αναλήψεως φαίνεται ότι το έφεραν στο Λιτόχωρο οι ναυτικοί από τα παράλια της Μικράς Ασίας.

Ο καθηγητής φιλόλογος Νίκος Ντάβανος στο μελόποιημένο ποίημα του ΦΩΣ ΟΛΥΜΠΟΥ γράφει:

“Βουτήξτε τρελοπαιδια στου Ενιπέα τα νερά,
ολόκληρο το πρόσωπο,να πιάσουμε την πέτρα,
την πέτρα της παράδοσης,την πολυβλογημένη,
βουτήξτε με τα χείλια μας βαθύτερα.

Γιορτάστε την ξανά την θεία την Ανάληψη.
Βουτήξτε μες στου Λάκου τα νερά τα αγιασμένα.”

Σωτήρης Μασταγκάς, ΧΡΟΝΙΚΑ ΛΙΤΟΧΩΡΟΥ 2022, ΤΟΜΟΣ 20ος “Από την πηγή της λαογραφίας. Η Ανάληψη και το έθιμο της πέτρας στο Λιτόχωρο”

Το έθιμο σιγά σιγά σταματησε, έπεσε στη λήθη του χρόνου και χάθηκε.
Μακάρι η σημερινή νεολαία, τα παιδιά,με λίγη φαντασία και καλή πρόθεση να κατορθώσουν να το ζωντανέψουν ξανά.

_____
Επιμέλεια κειμένου: Ευανθία Τζιούκα